WARTOŚCI W PRZEDSZKOLU
Pojęcie wartości jest definiowane w różnych naukach. „W ujęciach filozoficznych, wartości są cechą przypisywaną rzeczom lub zjawiskom. W psychologii, wartość wiąże się ze zjawiskiem wyboru, w ujęciu socjologicznym, mają one wymiar społeczny. Humanistyczne ujęcie wartości polega na wskazaniu, co człowiek lub grupa społeczna ceni, uważa za ważne i tak traktuje w swych przekonaniach i przeżyciach”[1]. Trudno jest, jak widać, jednoznacznie wyjaśnić pojęcie wartości.
S. C. Michałowski, rozważając różne podejścia do rozumienia i istoty tej kategorii, dochodzi do wniosku, że „najczęściej są wymieniane trzy definicje wartości: wartość jako to wszystko, co jest cenne i godne pożądania; wartość jako odpowiedź na potrzebę; wartość jako idea stanowiąca przedmiot i cel dążeń ludzkich”[2] .W pedagogice, wartości wiążą się z rozwojem człowieka, z kształtowaniem jego osobowości. Dobro kieruje człowieka w stronę duchowości, pomaga dostrzec potrzeby innych i chroni przed złym postępowaniem. Prawda umożliwia poznanie rzeczywistości i strzeże przed fałszem, zakłamaniem. Piękno jest źródłem radosnych przeżyć. Wśród ogólnoludzkich wartości w pedagogice, wymienia się również: humanizm, demokrację, wolność, równość, bezpieczeństwo, godność, pokój, pracę, sprawiedliwość, przyjaźń, szacunek, odpowiedzialność, sumienność, życzliwość i inne. Wartości są związane z wychowaniem. Związek wychowania z wartościami wynika z istoty tego procesu. Wychowanie bowiem, rozumiane jako prowadzenie człowieka ku pozytywnym zmianom w osobowości, wytyczane jest właśnie przez określone wartości. Jak pisze W. Okoń, „(…) Zmiany te obejmują zarówno stronę poznawczo – instrumentalną, związaną z poznaniem rzeczywistości i umiejętnością oddziaływania na nią, jak i stronę emocjonalno – motywacyjną, która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw, układu wartości i celu życia”[3]. Wartości nadają więc kierunek wychowaniu, wytyczając działania wychowawców i wychowanków. Nie można wskazać właściwego kierunku rozwoju
człowieka tak w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym, bez odniesienia do wartości uniwersalnych. Były już próby budowania ładu świata z odrzuceniem takich wartości, jak np. wolność, równość, pokój, prawo do życia, a ich miejsce zajęły: walka, nienawiść, dyktatura. Zawsze skutki były tragiczne. Przykładem mogą być tu choćby dwa straszne totalitaryzmy XX wieku. (FRAGMENT)
[1]. J. Półturzycki, Dydaktyka dla nauczycieli, Toruń 1999, s. 37.
[2]. S. C. Michałowski, Życie w rodzinie a budowanie świata wartości. [W:] K. Denek, U. Moszczyńska, W. Moszczyński, S. C, Michałowski, Dziecko w świecie wartości, część pierwsza – Aksjologiczne barwy dziecięcego świata, Kraków 2003, s. 181.
[3]. W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2001, s. 445.
POBIERZ CAŁY TEKST: Wartości w przedszkolu – publikacja
AUTOR: EWELINA JANOWSKA
MIEJSKIE PRZEDSZKOLE NR 41 W CZĘSTOCHOWIE
