Metody wychowania muzycznego dzieci prezentowane przez Batii Strauss.
BATII STRAUSS – to pedagog fortepianu z Izraela. Uczyła w szkołach muzycznych oraz prowadziła chóry dziecięce. Już od początku swojej przygody z muzyką, interesowała się umuzykalnianiem dzieci. Wiele lat studiowała w Izraelu. Następnie uczyła się trzy lata w Paryżu w Ecole Normale de Musique, którą ukończyła w 1950 roku jako pianistka i nauczycielka fortepianu. Po studiach podjęła pracę jako nauczycielka muzyki w izraelskich wsiach i kibucach, gdzie założyła chór dziecięcy. Doświadczenie nabyte w prowadzeniu zespołu dziecięcego pomogło jej w długoletnim prowadzeniu chóru dla dorosłych przy rozgłośni Izraelskiego Radia.
Głównym tematem jej zainteresowań pedagogicznych był sposób przekazywania muzyki klasycznej a zwłaszcza jej percepcja. Po wielu latach pracy, poszukiwań i eksperymentów, mając ogromne doświadczenie, opracowała metodę, którą nazwała „aktywnym słuchaniem muzyki”.
Metoda ta została zaakceptowana przez Izraelskie Ministerstwa Edukacji i uznana za standard edukacyjny polecany szkołom.
W latach 60- tych rozpoczęła pracę w Music Teachers College w Tel Awiwie, gdzie uczyła do końca życia(zmarła tragicznie). . Od 1979 roku kierowała Działem Nauczania Muzyki przy Jerusalem Rubin Music Akademy. Przez ostatnie 25 lat swego życia Batia Strauss prowadziła warsztaty dla nauczycieli, metodyków muzyki i studentów niemal w całej Europie, m.in. w Instytucie Orffa w Salzburgu, wielu miastach Niemiec, Portugalii, Hiszpanii, Holandii, Szwajcarii oraz Pradze i w Warszawie. Popularyzowała swoją metodę również w Argentynie. Metoda ta została zaakceptowana przez Izraelskie Ministerstwo Edukacji i uznana za standard edukacyjny polecany szkołom.
W dniach 25-26.09.1996r. w Akademii Muzycznej w Warszawie przedstawiła swoją rewelacyjną metodę słuchania muzyki. Do 14 utworów muzycznych różnych kompozytorów, opracowała ruch przy muzyce (proste formy taneczne), instrumentację (na dowolnych rekwizytach np. rękawice, kubki…) , by pokazać prostą drogę do utworu.
W każdym utworze starała się wychwycić najbardziej istotne elementy: harmonię, rytm, melodykę.
Granie na instrumencie zrobionym z kubka plastikowego i gumki stało się wystarczającym powodem, by dzieci z zainteresowaniem słuchały muzyki.
Wymyślała i wykorzystywała improwizacje ruchowe, a reakcja dzieci przedszkolnych była zaskakująca. Dzieci nie okazywały znużenia, były skoncentrowane, z przyjemnością słuchały i prosiły o powtórzenie utworu. Bardzo chętnie wykorzystuję metodę Batii w pracy. Sprawdza się znakomicie, a uczniowie są zachwyceni.
W wyniku wieloletnich doświadczeń stwierdzono, że jest to jedna z najskuteczniejszych metod prezentacji muzyki w przedszkolu, bo pozwala odczuć radość wspólnego tworzenia.
Batii zachęcała nauczycieli, by opracowywali utwór tak, aby dziecko mogło w nim uczestniczyć śpiewając, tańcząc, grając na instrumentach (niekoniecznie fabrycznych). Działania takie pobudzają aktywność wewnętrzną dziecka, by mogło twórczo uczestniczyć i współtworzyć.
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA:
• poznawanie utworów muzycznych poprzez aktywne uczestniczenie w nich
• przeniknięcie do struktur muzycznych
• rozumny odbiór dzieła muzycznego w sposób dostosowany do możliwości percepcyjnych (trzeba prezentować przykłady łatwe percepcyjnie, ale nie banalne)
• możliwość rozwijania aktywności twórczej
• swobodna zamiana ról, jakie mogą pełnić dzieci w danym utworze muzycznym (np. raz jako wykonawca, innym razem jako dyrygent)
• słuchacze w atrakcyjny sposób kształcą swoją wyobraźnię dźwiękową i rozwijają kreatywność
• w sposób niewerbalny dzieci odkrywają i poznają różne aspekty dzieła muzycznego: jego formę, tempo i rytm oraz dynamikę i barwę
Formy aktywnej percepcji:
• słuchanie
• granie
• tańczenie
• śpiewanie
• elementy pantomimy, dramy
• różne formy plastyczne
•
Etapy pracy z utworem:
• fabularyzowanie muzyki połączone z prostymi ruchami rytmicznymi
• realizacja w tańcu
• granie na instrumentach
• połączenie tańca z instrumentacją
• mówienie o muzyce
WSKAZÓWKI BATII
• Nauczyciel jest aktywny, wychodzi z propozycją, dlatego bardzo ważny jest początek zajęć, rozbudzenie w dzieciach ciekawości, co się wydarzy.
• Na zajęciach obowiązuje zasada dobrowolności. Uczestniczą ci, co lubią, których to interesuje. Są obecni, bo to lubią, a nie dlatego, że muszą.
• Brak rywalizacji. Każdy może zagrać na każdym instrumencie, zostać dyrygentem – częste zamiany w czasie zajęć to obowiązująca zasada.
• Dyscyplina wynika z sytuacji aktywnej realizacji utworu. Tak jak muzycy w orkiestrze, dzieci muszą słuchać się dyrygenta, współpracować z innymi, by osiągnąć zamierzony efekt.
• • Ważne, by traktować tę sytuację i swoje role poważnie.
• Dzieci poznają instrumentarium Orffa, profesjonalne instrumenty, ale też są twórcami własnych – wykonanych z przedmiotów codziennego użytku (np. jak w realizacji utworu Pizzicato).
• Zajęcia nie są nastawione na szybki efekt (to wymaga wytrwałości i jest długotrwałym procesem), ale jeśli pokusimy się o zaprezentowanie swoich umiejętności publicznie, to nie należy zostawiać dzieci samych sobie. Ważna jest tu rola i wsparcie nauczyciela – dyrygenta i nie trzeba się tego wstydzić. Przecież profesjonalne orkiestry też występują z dyrygentem.
• Dobór utworów do aktywnej realizacji powinien być bardzo przemyślany. Powinny one być krótkie i łatwe (ale nie banalne), mieć czytelną budowę, coś charakterystycznego, co można w działaniu czy fabule wyeksponować.
Dzieci z wielkim zadowoleniem uczestniczą w tej formie zajęć. Poza walorami edukacji twórczej ma ona wielkie znaczenie w naturalnym kształceniu zrozumienia zasad współdziałania dla osiągnięcia wspólnego celu, przestrzegania ustalonych reguł, ról i koncentracji. Nawet bardzo żywe dzieci dobrze reagują na ten rodzaj zadania.
AUTOR: Aneta Śliwińska
